اصلاً بعید نیست که وقتی کلمه UX را میشنوید بهطور ناخودآگاه ذهنتان تنها به سمت طراحی سایت سوق پیدا کند. اما جالب است بدانید که مفهوم UX نه تنها در این زمینه بلکه در تمام صنایع و فناوریهای مربوط به طراحی رایج است. بنابراین بیایید یک بار بهطور دقیق و عمیق در این مقاله بخوانید که UX چیست؟ UX design چیست؟ تفاوت UI و UX در چیست؟ بیش از یک مثال برای UX ببینید و بهطور خاص این مبحث را در طراحی سایت و اپلیکیشن بررسی کنید و در نهایت ارتباط آن را با سئو سایت که موضوع بسیار داغی است، درک کنید.
UX (تجربه کاربر) و UI (رابط کاربری) دو اصطلاح وابسته به هم هستند. UI در مورد تعامل بین کاربر و سیستم های کامپیوتری، نرم افزارها و برنامه ها است، UX به طور کلی به تجربه کلی کاربر از یک برند، محصول یا خدمات می پردازد. رابط کاربری یا UI بیشتر ویژگی های واقعی دستگاه مانند صفحه نمایش، دکمه ها، اسکرول و صدا را ایجاد می کند. تجربه کاربری یا UX اصطلاح کلی تری است که به هر چیزی که کاربر تجربه می کند، می پردازد. به دلیل ارتباط نزدیکی که این دو باهم دارند، اشتباه گرفته می شوند. با توجه به اینکه رابط کاربری بیشتر با بخشی که کاربر با آن ارتباط دارد سر و کار دارد، بخش اصلی تجربه کلی کاربر است. با این حال، به اندازه تجربه کاری تمام جنبه های یک پلتفرم را پوشش نمی دهد.
طراحی UX چیست؟
تجربه کاربری تجربه کلی یک کاربر با محصولات یا خدمات یک شرکت است. طراحی تجربه کاربری خوب و بد بر اساس آسان یا دشوار بودن تعامل با هر عنصر یا جنبه ای از یک محصول یا خدمات تعیین می شود.
آیا جریان کاربر روان، بدون مشکل و شهودی است یا گیج کننده و غیرقابل تحمل است؟ آیا رنگ و موقعیت دکمه افراد را تشویق به کلیک کردن می کند یا آنها را به تردید می اندازد؟ آیا افزودن مراحل دقیقتر به فرآیند فرم پر کردن، وضوح را افزایش میدهد؟ آیا بهبود محتوای یک صفحه باعث افزایش تبدیل می شود؟ طراحی UX مسئول پاسخگویی به سوالاتی از این دست است. اما چگونه؟
طراحی UX عمدتاً شامل تحقیق برای درک مواردی مانند نقاط درد مشتری، شکافهای احتمالی بازار و تجزیه و تحلیل رقبا است. UX علاوه بر تمرکز بر درک عمیق کاربران و نیازهای برآورده نشده بازار، اهداف و مقاصد تجاری را نیز در نظر می گیرد تا محصولاتی را بسازد که با چشم انداز ها و ماموریت های شرکت هماهنگ باشند. بهترین شیوههای UX، تعاملات و برداشتهای کاربر از محصولات و خدمات را به دلخواه شرکت بهبود میبخشد.
تفکر UX همیشه به مخاطبان شما بازمی گردد. با درک اهداف مخاطب هدف، طراحان UX می توانند تصمیمات خوبی بگیرند که مخاطب را به جایی که استراتژی تعیین می کند ببرد
UI چیست؟
اکنونکه شما میدانید طراحی تجربه کاربری چیست، بهتر میتوانید مفهوم UI را نیز درک کرده و به تفاوت این دو اصطلاح با هم پی ببرید. UI مخفف واژه user interface است. این واژه به معنی طراحی رابط گرافیکی یک برنامه بوده و طیف وسیعی از مفاهیم و المانها را در برمیگیرد. این طیف وسیع شامل طراحی دکمههایی که کاربران روی آنها کلیک میکنند، متنی که روی آنها میخوانند، تصاویر، اسکرول بار، فیلدهای ورود متن و بقیه مواردی میشود که کاربر به هر نحوی در یک سایت با آنها تعامل دارد.
هنگام تجزیه و تحلیل عملکرد UI در مقابل UX، رابط کاربری (UI) رویکرد فنی تر دارد که تعامل کاربر با سیستم را بهبود می بخشد. در واقع کاری که UI می کند پیش بینی نیازهای کاربران و ایجاد ورودی های خاصی است که آنها را به جایی که نیاز دارند می رساند. UI بخشی از UX است. همچنین طراحی ظاهری، معماری اطلاعات و طراحی تعاملی یک محصول به بخش UI مرتبط است. وظیفه UI طراحی رابطی است که تجربه کلی بهتری برای کاربر ایجاد کند. طراح رابط کاربری از نمادها، دکمهها، المان های دیداری، رنگ، طراحی واکنشگرا و معماری اطلاعات،استفاده می کند تا تعامل با یک دستگاه دیجیتال را تا حد امکان دیداری و بصری کند.
برخی از نمونههای کاربرد رابط کاربری در تجارت شامل طراحی نقشه سایت با سلسله مراتب محتوایی مشخص است تا کاربر دسترسی راحتی به اطلاعات مورد نظر خود داشته باشد؛ یا از المان های بصری مانند دکمههای رنگی روشن استفاده می شود تا کاربر بتواند به راحتی دعوت به اقدام CTA (Call TO Action) خاصی را انجام دهد. بهترین روش های پایه برای رابط کاربری شامل ساده سازی، سازگاری و به روز نگه داشتن امکانات می شود.
طراحی UI و طراحی UX دو اصطلاح بسیار رایج در طراحی وب و برنامه هستند. علیرغم تفاوتهایی که این دو مفهوم با یکدیگر دارند، در یک اصطلاح واحد طراحی UI/UX در کنار هم قرار میگیرند. به همین سبب توضیح تفاوت بین UI و UX کار دشواری به نظر میرسد.
با وجود نقش مکملی این دو، به چند تفاوت اصلی شان اشاره میکنیم:
اول اینکه UI بهطور خاص با دستگاههای دیجیتال و وبسایتها و توانایی مردم در استفاده از آنها سروکار دارد. این در حالی است که تجربه کاربر اصطلاحی است که بهطور گستردهتری با یک نام تجاری ، محصول یا خدمات ارتباط برقرار میکند. یعنی درحالیکه اصطلاح UX نیز اغلب درزمینهٔ دستگاهها یا وبسایتها استفاده میشود اما لزوماً محدود به محصولات دیجیتال یا سایتها نیست.
تفاوت دیگر بین UI وUX در این است که UX بیشتر تلاش میکند احساس شما در خصوص استفاده از یک محصول یا سایت خوشایند باشد، این در حالی است که همت UI معطوف به ظواهر امر و زیبایی آن میشود. بهطور مثال ممکن است یک سایت از نظر ظاهری بسیار عالی به نظر برسد اما استفاده از آن برای کاربر دشوار باشد. در این حالت UI خوب عمل کرده است اما UX موفق ظاهر نشده و کاربر تجربه خوشایندی در استفاده از سایت به دست نمیآورد. البته این حالت به شکل برعکس نیز رخ خواهد داد. در واقع می توان گفت UX حول هدف و عملکرد محصول میچرخد، در حالی که UI بر کیفیت تعامل کاربر با محصول تمرکز میکند.
UX شامل مولفههایی مانند تحقیقات بازار و شناسایی نیازهای کاربر است، در حالی که UI دارای اجزای طراحی هنری بیشتری است که به ظاهر و احساس تجربه کاربر مربوط میشود.
UX بر مدیریت کلی پروژه از ایده پردازی تا توسعه و تحویل تمرکز میکند، در حالی که UI به طور خاص بر طراحی محصول نهایی تمرکز می کند.
متفاوت اما جداییناپذیر!
گرچه این دو مفهوم معنایی مجزا دارند اما در طراحی این دو مکمل هم هستند و به کمک هر دو مورد میتوان طراحی زیبا و کاربردی داشت. ممکن است با وبسایتی مواجه شده باشید که از نظر ظاهر بسیار جذاب به نظر برسد اما موقع کارکردن با آن نظرتان به کلی در مورد سایت تغییر کند! مثلا اگر بخواهید یک مقالهی مشخص از آن سایت را بیابید ولی دکمهی جستجو را پیدا نمیکنید! آن وقت است که ارزش UX طراحی مهم به نظر میرسد.
نکتهی قابل توجه این است UI و UX دو بعد جدایی ناپذیر طراحی هستند. زمانهای زیادی پیش میآید برای داشتن تجربهی کاربری بهتر باید رابط کاربری و ظاهر را تغییر داد و هر تغییری در UI در تجربهی کاربری تاثیر دارد.
نتیجه: با وجود تفاوت UI و UX در مفهوم اما این دو به صورت مکمل عمل میکنند. فقط با داشتن UX و UI مناسب میتوانید نظر کاربر را جذب کرده و اهداف خود را در سایت به واقعیت برسانید.